Kto tworzy rodzinę zastępczą?

Rodzinę zastępczą spokrewnioną tworzą małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, będący wstępnymi (dziadkowie) lub rodzeństwem dziecka.

Rodziną zastępczą zawodową lub rodzinę zastępczą niezawodową tworzą małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, niebędący wstępnymi (dziadkowie) lub rodzeństwem dziecka.

Jakie warunki należy spełnić, aby pełnić funkcję rodziny zastępczej?

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które:

• dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej
• nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona
• wypełniają obowiązek alimentacyjny – w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego
• nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych
• są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniami o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wystawionymi przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej
• przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
• zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym:
• rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego
• właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań
• wypoczynku i organizacji czasu wolnego 

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej niezawodowej lub zawodowej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.

W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej, co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.

Kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka są obowiązani posiadać świadectwo ukończenia szkolenia organizowanego przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej (PCPR). Na szkolenie to kieruje organizator rodzinnej pieczy zastępczej.

Stosowne szkolenia są organizowane przez PCPR w Leżajsku również dla rodzin zastępczych spokrewnionych.

Kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, po ukończeniu szkolenia oraz po spełnieniu warunków stawianych rodzicom zastępczym, otrzymują zaświadczenie kwalifikacyjne do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, wydawane przez PCPR w Leżajsku.

Podstawowe obowiązki rodziny zastępczej

Rodzina zastępcza oraz rodzinny dom dziecka ma obowiązek zapewnić dziecku całodobową opiekę i wychowanie, w szczególności:

• traktować dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej
• zapewnić dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych
• zapewnić kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych
• zapewnić rozwój uzdolnień i zainteresowań
• zaspokajać potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne
• zapewnić ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka
• umożliwiać kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej.

Rodzina zastępcza oraz prowadzący rodzinny dom dziecka ma obowiązek współpracować z ośrodkiem adopcyjnym oraz PCPR w Leżajsku.

Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej

Umieszczenie dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu.

W przypadku pilnej konieczności, na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, możliwe jest umieszczenie dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej, na podstawie umowy zawartej między rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej rodziny lub miejsce prowadzenia rodzinnego domu dziecka. O zawartej umowie starosta zawiadamia niezwłocznie sąd.

Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka następuje po uzyskaniu zgody, odpowiednio rodziców zastępczych lub prowadzącego rodzinny dom dziecka.

Czas pobytu dziecka w rodzinie zastępczej

Dziecko może przebywać w rodzinie zastępczej:

• do ukończenia 18 roku życia
• po osiągnięciu pełnoletności, za zgodą rodziny zastępczej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25. roku życia, jeżeli wychowanek kontynuuje naukę
• do momentu ustania przyczyny umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej, tj. powstania warunków do jego powrotu do rodziny biologicznej.

Uprawnienia rodzin zastępczych

Rodzinom zastępczym przysługują różnego rodzaju uprawnienia, do których należą m.in.:

• prawo do zapewnienia odpowiednich szkoleń, mających na celu podnoszenie kwalifikacji, z uwzględnieniem rzeczywistych potrzeb
• pomoc i wsparcie w sprawowaniu funkcji rodziny zastępczej, w szczególności w ramach grup wsparcia, rodzin pomocowych i wolontariuszy
• pomoc prawna, w szczególności w zakresie prawa rodzinnego
• poradnictwo mające na celu zachowanie i wzmocnienie kompetencji oraz przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego
• specjalistyczna pomoc dla dzieci, w tym psychologiczna, reedukacyjna i rehabilitacyjna

Świadczenia dla rodzin zastępczych

Rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka, na każde umieszczone dziecko, przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów jego utrzymania, nie niższe niż kwota:

• 660 zł miesięcznie – w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej spokrewnionej
• 1 000 zł miesięcznie – w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinie zastępczej niezawodowej lub rodzinnym domu dziecka

Wysokość świadczenia pomniejsza się o kwotę nie wyższą niż 50% dochodu dziecka, nie więcej jednak niż o 80% kwot podanych powyżej. Za dochód dziecka uważa się: otrzymywane alimenty, rentę rodzinną oraz uposażenie rodzinne.

W przypadku posiadania przez dziecko orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, rodzinie zastępczej przysługuje dodatek nie niższy niż 200 zł miesięcznie na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania tego dziecka.

Rodzinie zastępczej mogą przysługiwać również inne świadczenia, zależnie od możliwości i decyzji powiatu. Prowadzącemu rodzinny dom dziecka przysługuje ponadto comiesięczne wynagrodzenie.

Kontakt

Osoby zainteresowane pełnieniem rodzinnej formy pieczy zastępczej, chcące otrzymać więcej szczegółowych informacji, zapraszamy do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Leżajsku.